Callewaert & Minne

Beste Jo, 

In een gesprek vraagt Joost Florquin naar de schilderijen die achter Minne hangen.

Ze hebben beiden net naar een tekening van Jules De Bruycker gekeken (waarover later meer) maar Minne zegt: 

"Ernaast is een zelfportret van René Callewaert, een van de weinig schilders met wie ik geestelijk kontakt had. Hij las veel en deed er een Dostojevski- en Van Gogh-complex bij op. Om in de lijn te blijven, is hij dan ook jong gestorven. Dat getormenteerd buitengezicht ernaast is ook van hem."

Tja, "om in de lijn te blijven, is hij dan ook jong gestorven". Vriendschap & ironie. Minne kan het niet laten. 

Ik ben nieuwsgierig naar meer te weten te komen over René Callewaert: "een van de weinig schilders met wie ik geestelijk kontakt had". 

Callewaert dus. Eerst Wikipedia enkele weetjes. Charles-René Callewaert (1893-1936) volgde tussen 1909 en 1914 een opleiding aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Gent.  De eerste jaren de lessen Antiek Beeld en daarna de drie volgende jaren  hij de klas Levend Model (was George Minne zijn leraar? Dat moet wel). Na de Eerste Wereldoorlog volgde hij nog lessen en 1924 werd hij leraar tekenen aan de Academie. Ik citeer maar wat Wikipedia schrijft:

"Hij debuteerde in romantisch realisme. Na een periode in expressionistische stijl (1923-1926) keerde hij terug naar een grauw realisme. Zijn onderwerpen waren stillevens, Gentse stadsgezichten, portretten en landschappen."

Verder leer ik dat Callewaert na 1926 meer en meer verdween uit het kunstleven. Net daarvoor had het MSK Gent zijn schilderij Pleintje in de sneeuw aangekocht. We moeten dat schilderij eens gaan bezoeken.

Verder wordt het schilderij de Daken vermeld:

Daarover leer ik:

De daken is een panorama dat Callewaert schilderde en de omgeving van zijn atelier op de 2e verdieping toont met centraal de Drongenkapel en een boomgaard. Het atelier was gevestigd in het vroegere Karmelietenklooster, uitgevend op de Trommelstraat. Leonard De Buck, Karel van Belle en Jules De Bruycker hadden hier ook hun schildersezel staan.

Trouwens: "er is van Jules De Bruycker een aquarel met een vergelijkbaar uitzicht bekend (Museum voor Schone Kunsten Gent)". Ook dat werk moeten we gaan bezoeken.


En ook dat is interessant: Callewaert woont begin jaren 20 van 20ste eeuw in de Hoogstraat samen met zijn moeder, een zuster en een broer (zijn atelier bevond zich in het gewezen Karmelietenklooster). Dat moeten we aan Bruno Deneckere vertellen.


En laat ik zijn einde (Callewaert) ook maar vermelden gezien het iets vertelt over zijn leven:

"Als gevolg van zijn verslaving aan morfine die hij opgelopen had door de morfinebehandeling bij drie opeenvolgende operaties aan het hoofd tussen 1916 en 1918, overleed hij plots op betrekkelijk jonge leeftijd."

Op zijn blog citeert Geert Van Damme, "Charles-René Callewaert (1893-1936): een vergeten schilder".

"Bij een op een stuk tekenpapier gekrabbelde schets noteerde hij in 1918: "Depuis tant de nuits déja, Morphée, le doux Morphée m'a abandonné, et c'est l'étrange dieu de la morphine qui le remplace - étrange, captivant, despotique, mafaisant il-est; il enroule mon esprit, alourdissant étrangement mon corps, me fait rêver de songes plus réels que la réalité et fait de moi son esclave"."

Wat je ook interessant zal vinden (zie de foto's van Jean Ray/John Flanders die je me doorstuurde (gevonden bij Geert Van Damme):

"'s Nachts zwerft Callewaert door de Gentse straten, af en toe ziet de Gentse schrijver Raymond De Kremer (alias Jean Ray/John Flanders) hem rondlopen. Deze noteerde hierover later in de krant De Dag (14.07.1936): "Af en toe ontmoette ik [hem] later te Gent: een bleke man, die bij voorkeur 's nachts als een schim voorbijschoof in de grote schaduwen onzer oude monumenten, doch dat hij bovendien streed tegen de duistere problemen van dit leven. Er zat neurose in zijn bloed en hij deed denken aan De Quincey. Zijn werk en zijn leven waren aangegroeid tot een reusachtige nachtmerrie. [...] Ware Callewaert schrijver geworden in plaats van schilder, dan zou hij vast het sombere spoor hebben gevolgd, waarin Dostojevsky, de goddelijke Russische neuropaat, zo hard heeft geleden en gestreden. Maar René Callewaert was niet alleen schilder; hij was tevens een denker en omdat hij zoveel nadacht, had hij angst te handelen. in zijn brein was het een voortdurende moordpartij tussen de dualiteit van geest en stof"."

En tot slot wat Richard Minne over hem schreef: 

"Deze "dualiteit van geest en stof" probeerde Callewaert tevens in zijn werken te leggen. Richard Minne schreef hierover in Kunst. Maandblad voor oude en jonge kunst (1930 nr. 1: 64): "Men is er gauw bij om een schilder “litterair” te noemen. Er wordt zelfs veel geronseld met dat woord. Maar van de twintig die het in pejoratieven zin gebruiken zijn er geen drie die er dezelfde omschrijving van geven. Het moet, in den wandel, nochtans dienst doen als een soort tegenhanger van het begrip “zuivere plastiek”. Mij is dat begrip abstrakt en onbruikbaar bij de schepping als het begrip “poésie pure” bij het maken van een gedicht. We kunnen, omtrent dit alles, slechts vaststellen dat er, ontegensprekelijk, en goddank!, bij de besten een wisselwerking bestaat tusschen de verscheidene kunstuitingen. Zijn er tal van litteratoren die, om zoo te zeggen met het penseel schrijven, er zijn ook enkele schilders die in hun doeken een zekere gemoedstemming weten te leggen die op litteraire bronnen te[r]uggaat. En ik zal de laatste zijn om mij er over te beklagen. Zeker, deze kultureele aanwinst kan voor de plastischen kunstenaar een tweesnijdend wapen worden. De mogelijkheid bestaat dat hij er iets van zijne konstruktieve kracht bij inschiet, maar dit is geenzins noodzakelijk. Deze aanwinst kan evengoed zijn werk een nieuwe weelde bijzetten. Wie van u G[é]rard de Nerval kent en de melankolieke, soms wrange fantazie van Ch. René Callewaert weet te waardeeren zal me volkomen begrijpen"."


"Een vergeten schilder". Zo zag hij eruit of beter zag hij zichzelf:

En zo zijn atelier: